Prawo kobiety w ciąży do badań prenatalnych

Badania prenatalne to badania płodu przeprowadzane w czasie jego rozwoju wewnątrzmacicznego. Celem badań prenatalnych jest wykrycie chorób wrodzonych i genetycznych płodu. Ich przeprowadzenia zaleca się przede wszystkim kobietom ciężarnym po 35. roku życia.

Organy państwowe są zobowiązane zapewnić kobietom w ciąży swobodny dostęp do informacji i badań prenatalnych. Badania należny zlecić gdy występuje podejrzenie wystąpienia wady genetycznej lub rozwojowej płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu płodu.

Zgodnie z wyrokiem Sadu Najwyższego ( z dnia 12 czerwca 2008 r., III CSK 16/08, OSNC 2009/3/48), uprawnienie do przeprowadzenia badań prenatalnych wynika z prawa kobiety w ciąży do informacji o stanie płodu, jego ewentualnych schorzeniach i wadach oraz możliwościach ich leczenia w okresie płodowym.

W sytuacji, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu, rodzice mają prawo do świadomego podjęcia decyzji, czy chcą i mogą obciążyć siebie i swoją rodzinę skutkami urodzenia dziecka upośledzonego. Mają prawo w takiej sytuacji podjąć decyzję o przerwaniu ciąży. Uniemożliwienie rodzicom wykonania tych praw prowadzące do urodzenia, wbrew ich woli, dziecka upośledzonego, rodzi po stronie podmiotu odpowiedzialnego obowiązek zapłaty odpowiedniego zadośćuczynienia za doznaną w wyniku naruszenia ich dóbr osobistych krzywdę.

bezpłatna konsultacja prawna

Przykładem naruszenia tego prawa pacjentki jest sprawa z powództwa rodziców dziewczynki, która urodziła się z wrodzonymi wadami: brakiem uda, podudzia, przedramienia i dłoni.

Pozwanym był Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Pierwszą wizytę matka odbyła będąc w ósmym tygodniu ciąży. Zostało wtedy wykonane badanie USG – lekarz nie stwierdził żadnych nieprawidłowości. Kolejne badanie USG zostało wykonane, gdy powódka była w 21 tygodniu ciąży. Również wówczas lekarz nie dostrzegł istniejących już wtedy nieprawidłowości rozwoju płodu. Dostrzegł je dopiero podczas kolejnego badania, kiedy kobieta była w 29 tygodniu ciąży. Lekarz rozpoznał wtedy skrócenie kończyn płodu. Nie poinformował jednak o tym pacjentki a także nie skierował jej na badania prenatalne, mimo posiadanej wiedzy, iż kobieta urodzi kalekie dziecko.

Lekarz swoje stanowisko uzasadniał tym, że w jego ocenie poinformowanie pacjentki o powikłaniach mogło pogorszyć stan płodu oraz doprowadzić do wcześniejszego porodu.

Kobieta urodziła dziecko z ciężkimi wadami.

W powyższym stanie rzeczy Sąd zasądził na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia kwotę 150.000 zł. oraz 102.950 zł z ustawowymi odsetkami tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania. W ocenie Sądu Okręgowego lekarz nie zachował przyjętych w związku z badaniami USG reguł postępowania. Dopuścił się błędu diagnostycznego w postaci niezauważenia nieprawidłowego rozwoju płodu, pozbawiając pacjentkę prawa do informacji o swoim stanie zdrowia i stanie ciąży. W konsekwencji czego naruszył także jej prawo do podjęcia decyzji o ewentualnym przerwaniu ciąży. Sąd uznał, iż rozmiar krzywdy jakiej doznała powódka jest bardzo znaczny, gdyż konsekwencją pozbawienia jej prawa do rzetelnej informacji było uniemożliwienie jej podjęcia decyzji czy chce wychowywać dziecko z tak ciężkimi wadami anatomicznymi.

Na rozmiar krzywdy jakiej doznała i doznaje matka, wpływ niewątpliwie miało to, że nie było jakichkolwiek podstaw, by nie mogła oczekiwać, że urodzi zdrowe dziecko. Krzywdę tę kobieta będzie odczuwać przez całe swoje życie. Dlatego mając na względzie funkcje kompensacyjne zadośćuczynienia, Sąd Okręgowy uznał, że odpowiednia z tego tytułu jest kwota 150.000 zł.

Obie strony – powódka oraz pozwany, od powyższego wyroku złożyły apelację, a następnie od wyroku Sądu Apelacyjnego skargę kasacyjną. Sąd Najwyższy rozpoznając skargę kasacyjną zważył, że brak należytej staranności przy dokonywaniu badań ultrasonograficznych i niedoinformowaniu powódki o wadach płodu uniemożliwiło powódce podjęcie świadomej decyzji dotyczącej ciąży, a w konsekwencji urodzenie kalekiego dziecka, którego zaspokojenie potrzeb jest znacznie bardziej kosztowne niż zaspokojenie potrzeb dziecka zdrowego, a kwota 150.000 zł jest sumą odpowiednią do zaistniałych okoliczności.

Lekarz nie ma prawa decydować o zakresie informacji, jaka zostanie udzielona pacjentce w ciąży odnośnie stanu jej płodu. Takie działanie lekarza kwalifikowane jest jako naruszenie prawa pacjentki w ciąży. Odmowa wykonania badań prenatalnych może nieść za sobą dalekosiężne skutki.

zadzwoń teraz

Gdzie szukać pomocy?

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej zawodowego pełnomocnika procesowego skontaktuj się z nami. Dys­ponu­jemy doświadczeniem potrzeb­nym do zrozu­mienia skom­p­likowanych zagad­nień medy­cznych. Mamy wieloletnie doświadczenie w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, w tym zwłaszcza związanych z błędami medycznymi i okołoporodowymi. Możemy Ci pomóc uzyskać należne Twojej rodzinie świadczenia. Wystarczy jeden telefon, aby bezpłatnie skonsultować Twoją historię i ocenić jak możemy Ci pomóc. Nie wahaj się, znamy się na tym. Zadzwoń teraz, a nasi specjaliści otoczą Ciebie i Twoją rodzinę opieką.

bezpłatna porada