Przerwanie ciąży, a odpowiedzialność karna lekarza za przestępstwo

Przerwanie ciąży to przedwczesne wydalenie płodu w pierwszych 16 tygodniach jej trwania. Zauważyć należy, że poronienie może być samoistne, z przyczyn naturalnych, bądź wywołane świadomie. Poronienie prowokowane może stanowić przestępstwo, jeśli zostało spowodowane w warunkach określonych w art. 152-154 k.k. przedstawionych poniżej.

bezpłatna konsultacja prawna

Przerwanie ciąży – aborcja za zgodą kobiety

„Art. 152. § 1 k.k. Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

• 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania
• 3. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.

Przerwanie ciąży – wymuszona aborcja

„Art. 153. § 1 k.k. Kto stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej lub w inny sposób bez jej zgody przerywa ciążę albo przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza kobietę ciężarną do przerwania ciąży, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

• 2. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej,

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.

Przerwanie ciąży – śmierć kobiety jako następstwo aborcji

• „Art. 154. § 1 k.k. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 152 § 1 lub 2 jest śmierć kobiety ciężarnej, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
• 2. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 152 § 3 lub w art. 153 jest śmierć kobiety ciężarnej, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12”.

Ponadto należy podkreślić, że w każdym przypadku nielegalne jest przerwanie ciąży dokonywane przez osoby nieuprawnione, na przykład poprzez podanie środków o działaniu wczesnoporonnym, które mogą doprowadzić do wystąpienia powikłań, a nawet zgonu.

Przerwanie ciąży – przesłanki stanowiące dopuszczalność przerwania ciąży

Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 roku o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży w art. 4a stanowi przesłanki dopuszczalności przerwania ciąży. Zabieg przerwania ciąży może zostać wykonany wyłącznie przez lekarza i tylko w szpitalu, w przypadku, gdy:

• ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej
• badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu
• zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego

Należy zaznaczyć, że w powyżej wymienionych przypadkach przerwanie ciąży nie jest dopuszczalne, jeżeli płód osiągnie zdolność do samodzielnego życia poza organizmem matki. Zgodnie z WHO płód uzyskuje taką samodzielność w 22 tygodniu ciąży, kiedy masa ciała dziecka osiągnie 500 g.

Natomiast w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego, przerwanie ciąży jest możliwe, jeżeli od początku ciąży nie minęło więcej niż 12 tygodni, w takim przypadku może być także dokonane w prywatnym gabinecie. Okoliczność, że ciąża jest wynikiem dokonanego przestępstwa stwierdza prokurator.

Ponadto do przeprowadzenia zabiegu przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda kobiety, bądź jej przedstawiciela ustawowego, sądu opiekuńczego, jeżeli dotyczy to osoby małoletniej poniżej 13 roku życia.

Wystąpienie wskazań do przeprowadzenia zabiegu stwierdza inny lekarz niż ten, który ma bezpośrednio przeprowadzić zabieg przerwania ciąży, z wyjątkiem kiedy ciąża zagraża bezpośrednio życiu kobiety.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 maja 1978 roku (sygn. akt ICR 129/78) podkreślił, że dokonanie zabiegu przerwania ciąży z powołaniem się na wskazania lekarskie, lecz bez wydania stosownego orzeczenia lekarskiego narusza przepisy prawa, a wobec tego uzasadnia odpowiedzialność lekarza za ujemne następstwa zabiegu. Lekarz w takiej sytuacji będzie ponosił odpowiedzialność za dalsze skutki przeprowadzonego zabiegu, jak np. odpowiedzialność za przebicie macicy podczas wykonywania zabiegu, którego skutkiem jest jej usunięcie.

zadzwoń teraz

Przerwanie ciąży – odpowiedzialność karna lekarza

Należy zaznaczyć, że pociągnięcie lekarza do odpowiedzialności karnej będzie możliwe, gdy aborcja zostanie dokonana bez zgody kobiety, a także wbrew warunkom określonym w ustawie. Konsekwencje prawne, które może ponieść lekarz za dokonanie zabiegu przerwania ciąży nie są jednorodne, mogą opierać się na różnych podstawach.

Za błąd lege artis zabiegu aborcji (pomimo, że sam zabieg technicznie został wykonany prawidłowo) będzie można uznać dokonanie aborcji w oparciu o przesłankę zdrowotną – istnienie zagrożenia dla życia lub zdrowia kobiety, gdy faktycznie okaże się, że stanu zagrożenia nie było, a błędna ocena dokonana przez lekarza była wynikiem niezachowania przez niego należytej staranności.

Podsumowując należy podkreślić, że jeżeli kobieta w wyniku przeprowadzonego z naruszeniem przepisów ustawy zabiegu dozna uszkodzenia ciała, bądź rozstroju zdrowia, a następstwo zabiegu przekracza ramy normalnych, typowych następstw w przypadku tego typu zabiegów, lekarz poniesie odpowiedzialność na zasadach ogólnych, za jedno z nieumyślnych przestępstw przeciwko zdrowiu.