Przestępstwo wykonania zabiegu bez zgody pacjenta samobójcy

Przestępstwo wykonania zabiegu leczniczego przez lekarza z art. 192 § 1 k.k. bez zgody pacjenta samobójcy.

Artykuł 192 § 1 k.k. reguluje odpowiedzialność karną lekarza za wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta. Jednakże w związku z niniejszą normą prawną należy zastanowić się czy w sytuacji, w której pacjentem jest samobójca, wykonanie zabiegu leczniczego bez jego zgody będzie stanowiło przestępstwo z art. 192 § 1 k.k.

Przedstawiciele doktryny wskazują, iż decyzja o samobójstwie sama w sobie stanowi wyraz zgody na śmierć, a tym samym sprzeciw wobec wykonywania czynności leczniczych, których celem jest ochrona dobra prawnego, jakim jest życie.

Jednakże, w grupie samobójców znajdują się także osoby, które próbą samobójczą pragną uniknąć podjęcia decyzji odnośnie dalszego życia, a zatem pozostają bierni wobec następstw swojego działania.

bezpłatna konsultacja prawna

Przestępstwo wykonania zabiegu bez zgody pacjenta samobójcy

Mając powyższe na uwadze, powstaje dylemat odnośnie podjęcia zabiegów leczniczych wobec niniejszych osób.

Po pierwsze, w sytuacji, w której samobójca znajduje się w stanie niepozwalającym na świadome wyrażenie woli, zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 05 grudnia 1996 roku (Dz. U. 1997 Nr 28, poz. 152): „lekarz może wykonać zabieg (…) wobec pacjenta małoletniego, ubezwłasnowolnionego bądź niezdolnego do świadomego wyrażenia pisemnej zgody, po uzyskaniu zgody jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela lub gdy porozumienie się z nim jest niemożliwe – po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego”.

Ponadto, ust. 7 powyższego artykułu wskazuje, iż „lekarz może wykonać czynności (…) bez zgody przedstawiciela ustawowego pacjenta bądź zgody właściwego sądu opiekuńczego, gdy zwłoka spowodowana postępowaniem w sprawie uzyskania zgody groziłaby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. W takim przypadku lekarz ma obowiązek, o ile jest to możliwe, zasięgnąć opinii drugiego lekarza, w miarę możliwości tej samej specjalności. O wykonywanych czynnościach lekarz niezwłocznie zawiadamia przedstawiciela ustawowego, opiekuna faktycznego lub sąd opiekuńczy”.

Jednakże w przypadku, w którym samobójca znajdując się w stanie pozwalającym na świadome podjęcie decyzji wyraża sprzeciw wobec wykonania zabiegu leczniczego przez lekarza, np. zabiegu ratującego życie, niniejsza decyzja powinna zostać uszanowana, gdyż pozycję nadrzędną w owej sytuacji zajmuje prawo każdego człowieka do decydowania o własnym życiu, a nawet zdrowiu.

Jednocześnie, należy zaznaczyć, że jeżeli pomimo sprzeciwu pacjenta samobójcy lekarz podejmie decyzję o wykonaniu zabiegu leczniczego, a następnie go wykona, naraża się na odpowiedzialność karną za popełnienie przestępstwa stypizowanego w art. 192 Kodeksu karnego, tj. wykonania zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta.

Podkreślenia wymaga również fakt, iż w przypadku pacjenta samobójcy, to właśnie na lekarzu spoczywa obowiązek rozpoznania oraz oceny stanu świadomości niniejszej osoby, który to obowiązek powinien wykonać wnikliwie i rzetelnie.

zadzwoń teraz

Przestępstwo wykonania zabiegu bez zgody pacjenta samobójcy – podsumowanie

Podsumowując, pragnę wskazać, iż lekarz jest narażony na odpowiedzialność karną za wykonanie zabiegu leczniczego wbrew woli pacjenta samobójcy.

Ustawodawca nie wprowadził do polskiego systemu prawnego normy prawnej nakładającej przymus leczenia samobójców wbrew ich woli. Przykładowo, wobec osób skazanych odbywających karę pozbawienia wolności, zgodnie z art. 118 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego „w wypadku gdy życiu skazanego grozi poważne niebezpieczeństwo, stwierdzone co najmniej przez dwóch lekarzy, można dokonać koniecznego zabiegu lekarskiego, nie wyłączając chirurgicznego, nawet mimo sprzeciwu skazanego”. W przypadku pacjentów samobójców, polski system prawny nie przewiduje analogicznej normy prawnej, wobec czego nie ulega wątpliwości, że lekarz jest narażony na odpowiedzialność karną za wykonanie zabiegu leczniczego wbrew woli w/w podmiotów.