Odpowiedzialność karna lekarza związana z przeprowadzeniem zabiegu kosmetycznego

Zabieg kosmetyczny jest czynnością medyczną, a celem tej czynności jest poprawa wyglądu zewnętrznego. Zabieg ten może mieć zarówno charakter leczniczy, jak i nieleczniczy. Do zabiegów kosmetycznych, estetycznych należy zaliczyć m in. korekcje twarzy (nosa, ust, uszu), usunięcie blizn, czy tatuaży.

bezpłatna konsultacja prawna

Odpowiedzialność karna lekarza – zabieg kosmetyczno – leczniczy a zabieg kosmetyczny

Rozróżnić należy zabiegi kosmetyczno – lecznicze od zabiegów kosmetycznych. Zabiegi kosmetyczno – lecznicze zmierzają nie tylko do poprawy wyglądu zewnętrznego pacjenta, lecz także do usunięcia różnego typu anomalii fizycznych. Anomalie te mogą mieć dwojaki charakter: pierwotny (wrodzony) bądź wtórny.

Charakter zabiegu kosmetyczno – leczniczego będzie miało leczenie wad wrodzonych, niwelowanie skutków powypadkowych, czy też innego typu zniekształceń. Zabiegi te cechuje cel terapeutyczny – leczenie zdrowia fizycznego jest pierwszorzędne, natomiast poprawa wyglądu ma znaczenie drugorzędne. Natomiast zabiegi kosmetyczne charakteryzuje brak celu leczniczego. Ponadto nie cechują się wskazaniami zdrowotnymi do przeprowadzenia zabiegu. Są to czynności mające na celu poprawę wyglądu zewnętrznego.

Odpowiedzialność karna lekarza – przesłanki legalności zabiegu kosmetycznego

Aby móc określić legalność przeprowadzonego zabiegu kosmetycznego należy sprawdzić, czy spełnione zostały przesłanki wskazane poniżej:

• działanie lekarza było podjęte w celu poprawienia urody;
• lekarz posiadał odpowiednie kwalifikacje;
• pacjent wyraził zgodę na przeprowadzenie zabiegu;
• ryzyko zabiegu było określone na przeciętnym poziomie.

Należy zaznaczyć, że naruszenie powyższych przesłanek skutkować będzie odpowiedzialnością karną lekarza.

Odpowiedzialność karna lekarza – wymóg uzyskania zgody

Przeprowadzenie zabiegu kosmetycznego, który nie ma celu leczniczego, bez uzyskania wcześniejszej zgody od pacjenta stanowi przestępstwo przeciwko zdrowiu lub przeciwko nietykalności osobistej. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 września 1980 roku (sygn. akt I CR 280/80) wskazał, że: „Wymaganie zgody pacjenta na podjęcie zabiegu operacyjnego wyłącznie dla celów estetycznych (polepszenia wyglądu zewnętrznego) jest zachowane tylko wtedy, gdy zostanie on uprzednio dostatecznie poinformowany także – o szczególnych – czyli wszelkich mniej lub bardziej możliwych do przewidzenia – skutkach interwencji chirurgicznej, nie stwarzającej dla niego ryzyka wyższego od przeciętnego”.

Wobec powyższego podkreślić należy, że podstawowym wymogiem legalności podejmowanych czynności kosmetycznych jest zgoda pacjenta. Musi być ona poprzedzona przekazaniem pacjentowi wyczerpujących informacji na temat ryzyka związanego z konkretnym zabiegiem. Zgoda pacjenta musi być świadoma i dobrowolna. Poprzez wyrażenie zgody pacjent akceptuje oraz przyjmuje na siebie ryzyko, jakie niesie ze sobą konkretna czynność o charakterze kosmetycznym.

Należy także zaznaczyć, że lekarz powinien należycie wyjaśnić pacjentowi na czym konkretny zabieg polega oraz z jakimi możliwymi skutkami może się wiązać. Lekarz ma obowiązek przedstawić ryzyko związane z przeprowadzeniem zabiegu, a także zapoznać pacjenta z możliwymi powikłaniami, mogącymi wystąpić po dokonaniu zabiegu. Ponadto wymaga podkreślenia, że niedopuszczalne jest wyłączne kierowanie się wyrażoną zgodą, gdy ryzyko jest zbyt duże w stosunku do spodziewanej korzyści. We wspomnianym już orzeczeniu z dnia 5 września 1980 roku Sąd Najwyższy stwierdził, że „zabieg kosmetyczny dopuszczalny jest tylko pod warunkiem, że nie stwarza ryzyka większego niż przeciętne, co oznacza, że ryzyko to pozostaje w rozsądnym stosunku do oczekiwanego polepszenia wyglądu”.

Jeżeli ryzyko przekracza wskazane powyżej granice lekarz, powinien odmówić pacjentowi wykonania zabiegu.

zadzwoń teraz

Odpowiedzialność karna lekarza

Zauważyć należy, że lekarz ma obowiązek działania zgodnego z obowiązującymi zasadami wiedzy i praktyki medycznej, a także przestrzegania wymaganej ostrożności. Odpowiedzialność karna może przede wszystkim mieć miejsce, gdy zabieg się nie powiedzie. W związku z niepowodzeniem zabiegu nie przyniesie on oczekiwanych rezultatów, a spowoduje określone następstwa w postaci rozstroju zdrowia, czy też innych obrażeń ciała. Jeśli w wyniku przeprowadzonego zabiegu pacjent dozna uszczerbku na życiu lub zdrowiu, to w zależności od następstw lekarz może ponieść odpowiedzialność karną. Odpowiedzialność ta z reguły będzie odpowiedzialnością za przestępstwo nieumyślne, jednakże gdy lekarz działał z pełną świadomością, chciał, bądź co najmniej godził się na wystąpienie negatywnych skutków, wówczas będzie ponosił odpowiedzialność za przestępstwo umyślne.

Kwalifikacja ujemnych skutków powstałych w wyniku przeprowadzonego zabiegu kosmetycznego nastąpi z przepisów odnoszących się do przestępstw wywierających skutki, a mianowicie do przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu (art. 155 – 157 k.k.). Należy zaznaczyć, że błędem medycznym może być zarówno wykonanie zabiegu nieuzasadnionego, czyli takiego który jest związany z bardzo dużym ryzykiem, a także przeprowadzenie zabiegu w sposób nieprawidłowy pod względem technicznym. Jeżeli w konsekwencji niezachowania przez lekarza zasad ostrożności, postępowania lekarza sprzecznego z zasadami wiedzy, jak i praktyki medycznej zabieg spowodował negatywne konsekwencje zdrowotne dla pacjenta, lekarz będzie odpowiadać karnie za powstałe uszkodzenia ciała lub śmierć pacjenta.

Zaznaczyć także należy, że w sytuacji, gdy lekarz nienależycie poinformował pacjenta o konsekwencjach związanych z przeprowadzeniem danego zabiegu, może mieć miejsce odpowiedzialność z art. 192 k. k., jednakże w sytuacji, gdy działał umyślnie, świadomie nie udzielając informacji dotyczących ryzyka, odpowiadać będzie na podstawie art. 192 k. k. w zw. z określonym przestępstwem przeciwko życiu lub zdrowiu.

Podsumowując należy przypomnieć, że aby móc pociągnąć lekarza do odpowiedzialności karnej należy ustalić czy mamy do czynienia z czynem wypełniającym znamiona danego przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, a także trzeba ustalić czy możliwe jest obiektywne przypisanie skutku oraz winy.