Odpowiedzialność karna lekarza w przypadku wystąpienia błędu lekarskiego

Osoby wykonujące zawód lekarza ponoszą odpowiedzialność karną za popełnienie błędu lekarskiego na zasadach ogólnych.

Zasadami ogólnymi są zasady, które skierowane do ogółu społeczeństwa. Wobec tego należy zauważyć, że zasady te dotyczą każdego, a ich naruszenie może się wiązać z poniesieniem odpowiedzialności karnej.

Odpowiedzialność karna będzie uzasadniona, jeżeli wystąpią łącznie poniższe przesłanki:

• wystąpi błąd lekarski, błędem lekarskim określa się sposób leczenia sprzeczny z wiedzą oraz praktyką medyczną
• wystąpi ujemny skutek w postaci naruszenia lub narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo dobra prawnego m. in. w postaci nieumyślnego spowodowania śmierci (art. 155 k.k. ), ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

(art. 156 k.k. ), średniego i lekkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 157 k.k.), bądź narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia człowieka

bezpłatna konsultacja prawna

Odpowiedzialność karna lekarza w przypadku wystąpienia błędu lekarskiego

(art. 160 k.k. )

3. zostanie ustalony związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem lekarza a negatywnym skutkiem dla zdrowia bądź życia pacjenta, zauważyć należy, że dopóki nie zostanie ustalony związek przyczynowy między działaniem lekarza a znamionami przestępstwa skutkowego, wykluczone będzie przypisanie lekarzowi winy;
4. wystąpi wina, bez której sprawcy nie można zarzucić popełnienia danego czynu, gdyż według art. 1 § 3 k.k. : „Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu”.

Analizując zagadnienie dotyczące odpowiedzialności karnej lekarza za błąd w sztuce lekarskiej należy także odnieść się do samego pojęcia błędu .

Według L. Wachholza błędem w sztuce lekarskiej jest ,,Nieumyślne uszkodzenie ciała lub pozbawienie życia chorego (…) wskutek nieświadomości zasad sztuki lub zaniedbania, błąd tylko wtedy może być uznany za karygodny, gdy można było go uniknąć przez zastosowanie zwykłych a nie nadzwyczajnych wiadomości lub zręczności’’.

Odpowiedzialność karna lekarza w przypadku wystąpienia błędu lekarskiego – klasyfikacja błędów medycznych

Wyróżnić należy także rodzaje klasyfikacji błędów lekarskich, można je podzielić na:

1. błąd diagnostyczny– występuje w sytuacji, gdy na etapie rozpoznania danego schorzenia nastąpi naruszenie reguł wiedzy oraz praktyki lekarskiej, np. niedokładnie przeprowadzony wywiad z pacjentem bądź nieprofesjonalna analiza wyników badań
2. błąd terapeutyczny– polega na stosowaniu metod, które są niezgodne z wiedzą i praktyką medyczną oraz na stosowaniu, podczas prowadzenia terapii metod leczenia, które cechują się występowaniem licznych wad

Przykładem występowania takiego błędu może być błąd terapeutyczny w postaci niewłaściwego wyboru sposobu przeprowadzenia porodu, tzn. siłami natury, gdy konieczne było przeprowadzenie cięcia cesarskiego;

3. błąd techniczny– określany jest często jako zwykłe zaniedbanie, czy też niewłaściwe realizowanie decyzji lekarskich już podjętych

Przykładem wystąpienia takiego błędu może być pozostawienie ciał obcych w polu operacyjnym

4. błąd organizacyjny– polega na złej organizacji pracy lekarzy, a także personelu, może ponadto polegać na samej wadliwości działalności ośrodków leczniczych. Tego rodzaju błąd najczęściej występuje na terenie dużych placówek leczniczych

Podczas wykonywania zawodu wymaga się od lekarza specjalistycznej wiedzy medycznej, a także staranności w działaniu. Czynności lecznicze powinny być wykonywane w oparciu o zdobytą wiedzę oraz sztukę lekarską (lege artis).

Warunek działania lege artis dotyczy wszelkich czynności podejmowanych przez lekarza, zarówno na etapie profilaktyki, diagnozy, rehabilitacji, jak i przy leczeniu przyczynowym, czy też objawowym. Podstawę tego twierdzenia należy oprzeć na art. 4 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty.

Zgodnie z tą ustawą lekarz zobowiązany jest uwzględniać wskazania aktualnej wiedzy medycznej, dostępne metody i środki zapobiegania, rozpoznawania i leczenia, jednocześnie kierując się zasadami etyki zawodowej oraz dokładając w wykonywaniu swych obowiązków należytej staranności.

zadzwoń teraz

Odpowiedzialność karna lekarza w przypadku wystąpienia błędu lekarskiego – uszkodzenie ciała pacjenta

Należy zaznaczyć, że od lekarzy wymaga się staranności wyższej niż przeciętna z uwagi na charakter działań i skutki, które często są nieodwracalne.

Na uwagę zasługuje także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1960 r. (sygn. II K 675/ 60), z którego wynika, że: „Uszkodzenie ciała będące następstwami zabiegów leczniczych, a więc czynności zmierzających również do ochrony życia i zdrowia ludzkiego, pozbawione są cech materialnej bezprawności, pod warunkiem dokonania zabiegów w sposób zgodny z powszechnie uznawanymi zasadami wiedzy i sztuki lekarskiej”.

W związku z powyższym lekarz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej wyłącznie wtedy, gdy błąd był wynikiem jego postępowania polegającego na niezachowaniu obowiązujących norm postępowania medycznego, w sytuacji, w której mógł i powinien był przewidzieć zagrożenie dla życia bądź zdrowia pacjenta.

Podsumowując należy wskazać, że o zawinieniu lekarza może zdecydować nie tylko zarzucenie mu braku wystarczającej wiedzy oraz umiejętności praktycznych, które każdy lekarz winien posiadać, ale także niezręczność i nieuwaga podczas przeprowadzonego zabiegu, jeżeli obiektywnie stwierdzimy, że nie powinna wystąpić w danych okolicznościach. Lekarz w każdej podejmowanej przez siebie czynności zobowiązany jest do zachowania należytej staranności.